Erken Çocukluk Dönemi

0-6 yaş dilimini kapsayan erken çocukluk dönemi,   zihinsel ve fiziksel olarak gelişimin en hızlı olduğu, aileden gelen genetik kodların,  çocuğun bulunduğu çevre içindeki uyaranların çeşitliliğine,yeterliliğine  ve zamanlamasına göre işlendiği bir dönemdir.  Çocuğun ilerideki yaşamı için gerekli olan  birçok yapı taşının oluşması da bu döneme denk gelir.

İlerieki yaşamda yapılan seçimler, duygusal gelişim, mizaç, özgün ve özgüvenli olmak,insiyatif kullanabimek, karar alabilmek gibi süreçleri de etkileyen hassas bir zaman dilimidir.

Bu açıdan erken çocukluk dönemi;  çocuğun her türlü gelişimsel ihtiyacını bütüncül olarak sağlamak ve içinde bulunulan çevre, gelişimsel farklılıkar ve bunların öğrenme süreçlerine yansımaları  bağlamında yaşam boyu destek verilmesi gereken bir zaman dilimidir.

 

Erken çocukluk dönemini periyodik olarak takip etmek ve değerlendirmek için, belirli ayları kapsayan dönemler halinde  incelenmesi yaralı olur.

0-12 ay  12-24 ay 24- 36 ay  ve 36-60 ay okul öncesi dönem olarak  gelişimin incelenmesi  ön izleme için pratik olacaktır. Bu dönemlerde gelişimsel olarak yapılacak taramalarda aksayan ya da  yaşına göre ileri gelişim gösteren bebekler ve çocuklar için erken müdahale programlarının devreye girmesi, anne baba eğitimlerinin ve paylaşımlarının planlanması çok önemlidir.

0-12 ay arasındaki dönem; öncelikli olarak beyin gelişiminin en hızlı olduğu, beyindeki nöronların yeni uyaranlarla karşılaştıkça yaptıkları snaps dediğimiz bağlantılarla , bilişsel becerilerin  en hızlı ve en yoğun geliştiği  bir dönem. 

Aynı zamanda 0-3 ay dilimi, anne ile güvenli bağlanmanın kurulduğu,  beslenme  temizlik ve uyku düzenlerininin oturduğu, bebeğin sevildiğini korunup kollandığını hissettiği, duygusal olarak hem anne  hem de bebek açısından en hassas dönem.

Bu dönemde sağlıklı anne bebek ilişkisinin kurulması için öncelikle annenin doğum sonrası bedensel ve duygusal sağlığı, gebelik depresyonu, aşırı uykusuzluk , beslenme bozukluğu gibi sonuçlara neden olacak duygusal ve psikolojik iniş çıkışlarında ivedilikle desteklenmesi ve doktor kontrolünde takip edilmesi çok önemsenmelidir.

3-6 aylık  gelişim dilimde ise , bebeğin yavaş yavaş kendini annesinde ayrı bir varlık olarak algılamaya başladığı, ilk iletişim becerilerini göstermeye başladığı , fiizksel olarak ta dönmeye ,ellerini ayaklarını kesfedip kullanmaya başladığı, izleyerek ve dokunarak çevresini kesfetmeye başladığı dönem

6-9 aylık gelişim döneminde ise oturmaya başladığı, çevresini daha iyi izlemeye, ses ve mimiklerle iletişim kurmaya başladığı dönem. Bu dönemde emeklemeye hazırlanır, çevresini ve aile bireylerini ayırd etmeye başlar. Artık belirgin bir şekilde iletişimsel ve bilişsel süreçler devreye girmiştir. Gığıldama dediğimiz evrensel ortak dil olarak tekrar eden heceler de duyulmaya başlar. Ba-ba  ma-ma  de-de

9-12 aylık gelişim döneminde  ise  artık emekleme sıralama ve yürürme becerileri gözlemlenir,  Ana dilinde konuşma becerilerine yönelik anlamlı ilk heceler ve kelimeler duyulmaya başlar. Sosyaldir, göz kontağı esnek ve canlıdır.  Oyun aktıvıtelerine eşlik etme, taklit becerileri, kendi kendine yemek yeme, basit giysileri giyerken ya da çıkarırıken destek verme tutm ve davranışları gözlemlenir.

Bir başka önemli farkındalık ve dogru yaklaşım ise;

 0-12 aylık dönemde özellikle 9 -12 aylık dilimden itibaren aynen  yaptırdığınız periyodik Doktor kontrolü gibi çocuklarınızın bir Çocuk Gelişimi Uzmanı tarafından da izlenmesi.

Çocuk doktoru ve Çocuk Gelişim Uzmanı takibinde izlenen gelişimsel dönemler, meydana gelen aksamaları anında gözlenmesi ve erken müdahale edilmesi açısından hayati önem taşır.

Sloganımız " Ne kadar erken o kadar iyi"

12-24 aylık gelişim döneminde ise yürüme, konuşma, sosyallesme ve özbakım becerileri oturmaya başlar. Yaşıtları ile iletişim kurmaya olan ilgisi belirgindir. Aile ve ev içi rutimnlerini rahat takip eder, isteklerini belli ifade etmeye gerekirse de israr etmenin çeşitli yollarını keşfeder.  Uyku yemek düzeni tam olarak oturmustur.

24-36 aylık dönem artık bağımsız bir birey olma yolunda ilk adım olan egosantrik yani ben merkeci dönem olarak tanımlanabilir. Anne baba açısından zorlayıcı ve sabır gerektiren bir dönem olmasına rağmen, arkadaş ilişkilerine olan ilgisi  artar, oyun gruplarına katılmak hoşuna gider anne babadan ayrılma kaygısı görülde de yerini yavaş yavaş yaşıtları ile birlikte olma ve birlikte hareket edebilmenin tadına varır. Artık tuvalet eğitimini de kazanmıştır. Özbakım becerilerinde hızla yetkin hale gelir.

Oyun gruplarında okul öncesi hazırlık aşamalarının ilk ipuçlarını gözlemlemek mümkün olacaktır.

Bu bağlamda bu dönemde de bir Çocuk Gelişim Uzmanı ile birlikte, gerekirse erken müdahale edebilmek için periyodik gelişimsel taramalara ve anne baba danışmanlığına devam edilmelidir.

 

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM DÖNEMİ 36-72 AYLAR

Okul öncesi eğitimin başladığı, yaşıtları ile birlikte anne baba gözetimi olmadan bağımsız bir yaşama adım attığı bir dönem. Paylaşma ve işbirliğine hazır, sosyal ve duygusal olarak hızla geliştiği, iletişim becerilerinin arttığı, bilişsel süreçlerin hızlandığı bir dönem.

 

36-48 aylar

Okul öncesi eğitimle tanıştığı, dil becerilerinin geliştiği, akranları ile paylaşma ve işbirliği içinde grup aktivitelerine katılabildiği bir dönem.

Yaşına uygun ilgi ve dikkat süresi ile yönerge alir ve uygulayabilir.  Evde ve okulda; giyinme,soyunma, özbakım, oyuncaklarını toplama  gibi temel sorumlulukları alabilir. 

Sayılar renkler sekiller gibi bilissel süreçleri kavrar. Sebep sonuç ilişkisini ve parça bütün kavramlarını algılar ve uygular.

Göz-el koordinasyonu gelişir, fiziksel olarak denge ve koordinasyonu gelişmiştir. Beden hareketlerine daha hakimdir.

Egosantrik dönem nedeni ile isteklerini erteleme de güçlük yaşayabilir. Ev ve okul yaşamında yine yaş özelliğinden dolayı beklenenin aksine davranışlar, takılmalar ve inatçı tutumlar sergileyebilir.

 

48- 60 aylar

Bu dönemde artık tamamen arkadaş grubuna ve okul ortamına uyum sağlamıstır. İlgi ve dikkat süresi,  kısa ve uzun süreli bellek yaşına uygun değerlere ulaşmistır. Bireysel çalışmaları da yardımsız yürütebilecek düzeydedir.

Sosyal becerileri,  güçlüklerle başa çıkabilme yetisi hızla gelişmektedir. Duygu ve düşüncelerini rahatça ifade eder.

Bilişsel  gelişim  becerileri yaşına uygun daha karmaşık becerileri karşılayacak düzeye erişmiştir.

Okul öncesi hazırlık çalışmalarına alt yapı olacak algısal tüm alanlarda yaşının gerektirdiği seviyede başarı gösterir.

 

60-72 aylar

İlköğretime hazırlık olarak yapılacak alt yapı calışmalarına, okuma yazma becerilerine yönelik yaşına uygun seviyede verilen çalışmalara severek katılır. Sayı hissi ve sayı bilgisine hakimdir. Göresel içerikli materyalle basit matematik ve akıl yürütme becerilerine sahiptir. Yazı yazmaya yönelik ince kasların motor gelişimi çalışmalarına rahatlıkla katılır.

Akranlar arası çatışma ve anlaşmazlıkları deneyimler ve yetişkin müdahalesi olmadan çözümleyebilme   yaklaşımlarını ögrenir ve geliştirir.

Burada önemli olan bu gelişim dönemlerinde; özellikle 48-60 ve 60-72 aylar arasındaki dönemde yaşıtlarının seviyesini bir ya da birkaç alanda yakalayamamış, iletşimde ve akran ilişkilerinde sosyal ve duygusal problem yaşayan, verilen yönergeleri anlama da güçlük çeken, verilen sürede tamamlayamayan çocukların erken teshisi ve zamanında erken müdahale programına başlanması.

Anne babalara bu süreçte çocuklarının gelişimini, bir Çocuk Gelişim Uzmanı ile birlikte takip etmeleri Anaokulu ögretmeni ve rehberlik servisi ile işbirliği halinde yapılandırılmış çalışmalar yürütülmesi Akademik alt yapının olması gereken yaş diliminde desteklenmesi açısından hayati önem taşır.

 

Ne zaman tehlike başlar?

İlköğretim yıllarında, özellikle en kapsamlı olan ilkokul birinci sınıfa gelindiğinde var olduğu halde ihmal edilen , "okula başlayınca öğrenir" "ailemizde de böyle kimseler vardı "gibi yaklaşımlar ile ertelenen alt yapı çalışmaları; hem çocukları hem de yeterince destek almaya vakit kalmayacağı için  anne babalarımızı zorlayacaktır.

 

Sloganımız "Ne kadar erken o kadar iyi" 

Bir Çocuk Gelişim Uzmanı ve Psikolojik Danışman ile çocuğunuzun gelisimini Erken Çocukluk Döneminde  takip etmenin yararlarını farketmeniz ve  önemsemeniz dileği ile...